ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ଏକ ଅସାଧାରଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖିଛି। ଯାହା ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷାରେ ସୀମିତ ଥିଲା ତାହା ଏକ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସୀ, ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦୃଢ଼ ରାଜନୈତିକ ସଂକଳ୍ପ ଏବଂ ରଣନୈତିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଦ୍ୱାରା ସଫଳ ହୋଇଛି। ରଣନୈତିକ ନୀତିଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ କ୍ରୟ ଠାରୁ ରପ୍ତାନି ଏବଂ ନବସୃଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବଜେଟରେ କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ଦେଖାଯାଇଛି, ଯାହା 2013-14 ରେ 2.53 ଲକ୍ଷ କୋଟିରୁ 2025-26 ରେ ଟ.6.81 ଲକ୍ଷ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହି ତୀବ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଭାରତର ସାମରିକ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପ୍ରତି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଏହି ସଂଖ୍ୟା ପଛରେ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ରହିଛି: ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ, ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ଗଠନ କରିବା। ଘରୋଇ ଶିଳ୍ପ ଏବେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଜଡିତ। ନବସୃଜନ କେନ୍ଦ୍ର ଏଥିରେ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛି।  ସ୍ୱଦେଶୀ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, ନୂତନ ଯୁଗର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କରିଡରର ବିକାଶ ଦର୍ଶାଏ ଯେ ସରକାର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛନ୍ତି।

ଫଳାଫଳ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ। ରେକର୍ଡ ଭାଙ୍ଗିବା ଉତ୍ପାଦନ, ରପ୍ତାନିରେ ବୃଦ୍ଧି, ଲକ୍ଷ୍ୟଭେଦ ନିବେଶ ଏବଂ ଐତିହାସିକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତିନାମା, ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଇକୋସିଷ୍ଟମ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ବୋଲି ସୂଚିତ କରୁଛି। ଭାରତ କେବଳ ଏହାର ସେନାକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରୁନାହିଁ; ଏହା ଏକ ନୂତନ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠନ କରୁଛି ଯେଉଁଠାରେ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ପରସ୍ପର ସହିତ ମିଶି ଚାଲିଥାଏ।

ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନରେ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି। 2023-24 ମସିହାରେ, ଦେଶ ଏହାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ରେକର୍ଡ କରିଥିଲା, ଯାହା ଟ.1.27 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଛୁଇଁଥିଲା। ଏହା 2014-15 ମସିହାରେ ଟ.46,429 କୋଟି ତୁଳନାରେ 174 ପ୍ରତିଶତର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି।

ଆମଦାନୀ ନିର୍ଭରଶୀଳତାରୁ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ରଣନୈତିକ ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ଉଭୟ ହୋଇଛି। ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଏବଂ ସ୍ଥିର ସଂସ୍କାର ସହିତ, ଭାରତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରକୃତ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଛି। ସ୍ୱଦେଶୀ ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ଶିଳ୍ପ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକଶିତ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଅଧିଗ୍ରହଣରେ ଘରୋଇ କ୍ରୟକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଉତ୍ପାଦନକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରର ଉଦ୍ୟୋଗ ଏବଂ ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ଉଭୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଏହି ନୂତନ ଯୁଗରେ ଅବଦାନ ଦେଉଛନ୍ତି। ବିମାନ ଏବଂ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନିରୀକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ତୋପ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦର ପରିସର ବିସ୍ତାରିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ 2024-25 ରେ 2,09,050 କୋଟି ଟଙ୍କାର 193 ଟି ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା ​​- ଯାହା ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବାଧିକ। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ 177 ଟି ଚୁକ୍ତିନାମା ଘରୋଇ ଶିଳ୍ପକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହାର ପରିମାଣ 1,68,922 କୋଟି ଟଙ୍କା । ଏହା ଭାରତୀୟ ନିର୍ମାତାଙ୍କୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ଏବଂ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦର୍ଶାଉଛି। ସ୍ୱଦେଶୀ କ୍ରୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉନ୍ନତିକୁ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି।

ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁରେ ଦୁଇଟି ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଶିଳ୍ପ କରିଡର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି। ଏହି କରିଡରଗୁଡ଼ିକ ଟ.8,658 କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି ଏବଂ ଫେବୃଆରୀ 2025 ସୁଦ୍ଧା 53,439 କୋଟି ଟଙ୍କାର ଆନୁମାନିକ ନିବେଶ ସମ୍ଭାବନା ସହିତ 253 ଟି ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଛି। ଉଭୟ ରାଜ୍ୟର 11 ଟି ନୋଡରେ ବିସ୍ତାରିତ, ଏହି ହବ୍ ଗୁଡିକ ଭାରତକୁ ଏକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ପାୱାରହାଉସରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି।

ସରକାର ପାଞ୍ଚଟି ସକାରାତ୍ମକ ସ୍ୱଦେଶୀକରଣ ତାଲିକା ଜାରି କରିଛନ୍ତି ଯାହା ଆମଦାନୀକୁ ସୀମିତ କରେ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଉତ୍ପାଦନକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ। ଏହି ତାଲିକା ଅଧୀନରେ 5,500 ରୁ ଅଧିକ ଜିନିଷ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯେଉଁଥିରୁ 3,000 ସାମଗ୍ରୀ ଫେବୃଆରୀ 2025 ସୁଦ୍ଧା ସ୍ୱଦେଶୀକରଣ କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରମୁଖ ସ୍ୱଦେଶୀ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଆର୍ଟିଲାରୀ ବନ୍ଧୁକ, ଆସଲ୍ଟ ରାଇଫଲ୍, କର୍ଭେଟ୍, ସୋନାର ସିଷ୍ଟମ, ପରିବହନ ବିମାନ, ହାଲୁକା ଯୁଦ୍ଧ ହେଲିକପ୍ଟର (ଏଲସିଏଚ), ରାଡାର, ହୁଇଲ୍‌ଡ ଆର୍ମରଡ୍‌ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, ରକେଟ୍, ବୋମା, ସଶସ୍ତ୍ର କମାଣ୍ଡ ପୋଷ୍ଟ ଯାନ ଏବଂ ସଶସ୍ତ୍ର ଡୋଜର୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ସଂରଚିତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଶ୍ଚିତ କରିଛି ଯେ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଏବେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି।

ଏପ୍ରିଲ 2018 ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍କର୍ଷତା ପାଇଁ ଉଦ୍ଭାବନ (ଆଇଡିଇଏକ୍ସ) ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନବସୃଜନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଛି। ଏମଏସଏମଇ, ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ନବସୃଜନକାରୀ, ଆର ଆଣ୍ଡ ଡି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ନିୟୋଜିତ କରି, ଆଇଡିଇଏକ୍ସ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଟ.1.5 କୋଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରି, ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ଆଇଡିଇଏକ୍ସ -ସମର୍ଥିତ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଏବଂ ଏମଏସଏମଇ ଠାରୁ ଟ.2,400 କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର 43ଟି ସାମଗ୍ରୀ କ୍ରୟ କରିଛି, ଯାହା ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ସ୍ୱଦେଶୀ ନବସୃଜନ ଉପରେ ବଢ଼ୁଥିବା ବିଶ୍ୱାସକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ, 2025-26 ପାଇଁ ଆଇଡିଇଏକ୍ସ କୁ ଟ.449.62 କୋଟି ଆବଣ୍ଟିତ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଏହାର ଉପ-ଯୋଜନା ଏସିଂ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟ ଅଫ୍‌ ଇନୋଭେଟିଭ୍ ଟେକ୍‌ନୋଲୋଜିସ୍ ୱି୍ଥ୍ ଆଇଡିଇଏକ୍ସ (ଅଦିତି) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଫେବୃଆରୀ 2025 ସୁଦ୍ଧା, 549 ସମସ୍ୟା ବିବୃତ୍ତି ଖୋଲାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ 619 ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଏବଂ ଏମଏସଏମଇ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି, 430 ଆଇଡିଇଏକ୍ସ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଛି।

ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ, ଭାରତ ସରକାର ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ହାସଲ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତକ ପଦକ୍ଷେପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା, ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ କ୍ରୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁଗମ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି। ବିଦେଶୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିବେଶ (ଏଫଡିଆଇ) ସୀମାକୁ ଉଦାର କରିବା ଠାରୁ ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଶିଳ୍ପ ଆଧାରକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନବସୃଜନକୁ ଚାଳିତ କରିବାରେ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। 

ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଦେଶୀ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିଦେଶୀ ନିବେଶ (ଏଫଡିଆଇ)କୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2020ରେ ବିଦେଶୀ ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ପାଇଁ ଉଦାରୀକରଣ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ରୁଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ 74% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ସରକାରୀ ରୁଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ 74% ରୁ ଅଧିକ ଏଫଡିଆଇକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା। ଏପ୍ରିଲ 2000 ପରଠାରୁ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଶିଳ୍ପରେ ମୋଟ ଏଫଡିଆଇ 5,516.16 କୋଟି ଟଙ୍କା ରହିଛି। ସି-295 ବିମାନ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଅକ୍ଟୋବର 2024ରେ ଭଦୋଦରାରେ ଟାଟା ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ଉଦଘାଟନ କରାଯାଇଥିଲା, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଗତ 56 ଟି ବିମାନ ମଧ୍ୟରୁ ଭାରତରେ ନିର୍ମିତ 40 ଟି ବିମାନ ସହିତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା।

ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ଏରୋ ଇଣ୍ଡିଆ 2025 ସମୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନବସୃଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ମନ୍ଥନ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ଭାବକ, ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍, ଏମଏସଏମଇ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ନିବେଶକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ନେତାମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ କରିଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପ୍ରଗତି ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥିଲା।

ଡିଟିଆଇଏସ ମହାକାଶ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଠଟି ଗ୍ରୀନଫିଲ୍ଡ ପରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ସୁବିଧା ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରି ସ୍ୱଦେଶୀକରଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି, ଯେଉଁଥିରୁ ମାନବହୀନ ଏରିଏଲ୍ ସିଷ୍ଟମ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯୁଦ୍ଧ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋ-ଅପ୍ଟିକ୍ସ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାତଟି ପରୀକ୍ଷଣ ସୁବିଧା ପୂର୍ବରୁ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଛି।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଅଧିଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା (ଡିଏପି)-2020 ଅଧୀନରେ ଘରୋଇ ଉତ୍ସରୁ ପୁଞ୍ଜି ସାମଗ୍ରୀ ସଂଗ୍ରହ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। 2025-26 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଆଧୁନିକୀକରଣ  ପାଇଁ 75% ବଜେଟ୍ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିଛି ଯାହା 1,11,544 କୋଟି ଟଙ୍କା ଅଟେ। ଏହାକୁ ଘରୋଇ ଶିଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ରୟ କରାଯିବ।

ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରପ୍ତାନିରେ ଅତୁଳନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। 2013-14 ରେ ଏହା  ମାତ୍ର ଟ.686 କୋଟି ଥିଲା ତାହା 2024-25 ରେ ଟ.23,622 କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା 34 ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ ଏବଂ ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଶିଳ୍ପ ଗଠନ ଉପରେ ସରକାରଙ୍କ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଧ୍ୟାନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।

ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆକସ୍ମିକ ଭାବରେ ଘଟିନାହିଁ। ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ, ଦୃଢ଼ ନୀତିଗତ ସଂସ୍କାର ଏବଂ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥିର ପ୍ରୟାସର ଫଳାଫଳ। ରପ୍ତାନି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସହଜ କରିବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଉତ୍ପାଦ ବିବିଧତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ସରକାର ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ମୂଳଦୁଆ ସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି।

କେବଳ 2024-25 ରେ 1,700 ରୁ ଅଧିକ ରପ୍ତାନି ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଭାରତ ଏବେ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶକୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପକରଣ ଯୋଗାଣ କରୁଛି। ଏଥିରେ ବୁଲେଟପ୍ରୁଫ୍ ଜ୍ୟାକେଟ୍, ପାଟ୍ରୋଲ୍ ଡଙ୍ଗା, ହେଲିକପ୍ଟର, ରାଡାର ଏବଂ ଟର୍ପେଡୋ ଭଳି ଉନ୍ନତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପ୍ରମୁଖ କ୍ରେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର, ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଆର୍ମେନିଆ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ସେମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ବଢ଼ୁଥିବା ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଏକ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଯୋଗାଣକାରୀ ଭାବରେ ଦେଶର ବିଶ୍ୱସନୀୟତାକୁ ସଙ୍କେତ ଦିଏ।

2029 ସୁଦ୍ଧା ରପ୍ତାନିରେ ଟ.50,000 କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିବାର ଯୋଜନା ସହିତ, ଭାରତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କେନ୍ଦ୍ର ହେବା ଦିଗରେ ସ୍ଥିର ଭାବରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛି। ଗତ ଦଶନ୍ଧି ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛି। ଭାରତ ଆଉ କେବଳ ଏକ କ୍ରେତା ନୁହେଁ। ଏହା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ସାମରିକ ଶକ୍ତିର ନିର୍ମାତା ଏବଂ ରପ୍ତାନିକାରୀ ହେବାକୁ ଯାଉଛି।

୨୦୨୪-୨୫ ମସିହାରେ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରପ୍ତାନି ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଟ.୧୫,୨୩୩ କୋଟି ଏବଂ ଡିପିଏସୟୁ  ରୁ ଟ.୮,୩୮୯ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହା ୨୦୨୩-୨୪ ମସିହାରେ ଯଥାକ୍ରମେ ଟ.୧୫,୨୦୯ କୋଟି ଏବଂ ଟ.୫,୮୭୪ କୋଟି ଥିଲା। ୨୦୨୪-୨୫ ମସିହାରେ ଡିପିଏସୟୁ ରପ୍ତାନି ୪୨.୮୫% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦର ବର୍ଦ୍ଧିତ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଶିଳ୍ପ ଏକୀକରଣକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ବିଭାଗ ୨୦୨୪-୨୫ ମସିହାରେ ୧,୭୬୨ ରପ୍ତାନି ଅନୁମୋଦନ ଜାରି କରିଛି, ଯାହା ୨୦୨୩-୨୪ ମସିହାରେ ୧,୫୦୭ ଥିଲା। ଏହା ୧୬.୯୨% ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଞ୍ଜିକରଣ କରିଛି, ଯେତେବେଳେ ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ରପ୍ତାନିକାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୭.୪% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ଭାରତର ବିବିଧ ରପ୍ତାନି ପୋର୍ଟଫୋଲିଓରେ ବୁଲେଟପ୍ରୁଫ୍ ଜ୍ୟାକେଟ୍, ଡୋର୍ନିଅର୍ (ଡିଓ-228) ବିମାନ, ଚେତକ ହେଲିକପ୍ଟର, ଦ୍ରୁତ ଇଣ୍ଟରସେପ୍ଟର ଡଙ୍ଗା ଏବଂ ହାଲୁକା ଟର୍ପେଡୋ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଭାରତ ଏବେ ୧୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଦେଶକୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପକରଣ ରପ୍ତାନି କରୁଛି, ୨୦୨୩-୨୪ ରେ ଆମେରିକା, ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଆର୍ମେନିଆ ପ୍ରମୁଖ କ୍ରେତା ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛନ୍ତି।

ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨ ରେ, ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ପ୍ରାଇଭେଟ୍ ଲିମିଟେଡ୍ ଫିଲିପାଇନ୍ସ ସହିତ ଏକ ସୋର୍ ବେସଡ୍‌ ଆଣ୍ଟି-ସିପ୍ ମିସାଇଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ୩୭୫ ନିୟୁତ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟର ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା। ଏହା ଦାୟିତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରପ୍ତାନିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା।

ଗତ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତ ପ୍ରମୁଖ ଅଧିଗ୍ରହଣ ଏବଂ ଅନୁମୋଦନ ସହିତ ଏହାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି ଯାହା ସରକାରଙ୍କ ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ପ୍ରତି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରେ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ସାମରିକ କ୍ଷମତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଘରୋଇ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ମଧ୍ୟ ମଜବୁତ କରେ।

ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୪ ରେ, ସରକାର ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କ୍ରୟ ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ପ୍ରାଇଭେଟ୍ ଲିମିଟେଡ୍ ସହିତ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ଟ.୧୯,୫୧୮.୬୫ କୋଟି। ଏହି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଏବଂ ତାଲିମ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଦ୍ୱାରା ମିଳିତ ଉଦ୍ୟୋଗ ସ୍ତରରେ ପ୍ରାୟ ନଅ ଲକ୍ଷ ମାନବ ଦିବସ ଏବଂ ସହାୟକ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରାୟ ୧୩୫ ଲକ୍ଷ ମାନବ ଦିବସ ସୃଷ୍ଟି ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି, ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଏମଏସଏମଇ ରହିଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ଜାହାଜବାହୀ ବ୍ରହ୍ମୋସ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀ କ୍ରୟ ପାଇଁ ଟ.୯୮୮.୦୭ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏକ ପୃଥକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା।

ଭାରତ ୩୧ଟି ଏମକ୍ୟୁ-9ବି ଡ୍ରୋନ୍ ଅଧିଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଚୁକ୍ତି ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିଛି। ଏହି ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ମାନବହୀନ ବାୟୁ ଯାନଗୁଡ଼ିକ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ ମଧ୍ୟରେ ନିରୀକ୍ଷଣ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ। ୨୮ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୨୦୨୫ ରେ, ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏରୋନଟିକ୍ସ ଲିମିଟେଡ୍ ସହିତ ୧୫୬ଟି ଏଲସିଏଚ୍ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ଟ.୬୨,୭୦୦ କୋଟି (କର ବ୍ୟତୀତ)। ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ୬୬ଟି ହେଲିକପ୍ଟର ପାଇବ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ସେନା ୯୦ଟି ପାଇବ। ତୃତୀୟ ବର୍ଷରେ ବିତରଣ ଆରମ୍ଭ ହେବ ଏବଂ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିବ। ଉଚ୍ଚ ଅଲ୍‌ଟିଚ୍ୟୁଡ ମିଶନ ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଚଣ୍ଡରେ ୬୫ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ସ୍ୱଦେଶୀ ସାମଗ୍ରୀ ଅଛି ଏବଂ ଏଥିରେ ୨୫୦ଟି ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀ, ମୁଖ୍ୟତଃ ଏମଏସଏମଇ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି, ଯାହା ୮,୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି।

ମେ ୨୦୨୫ ରେ, ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ସ୍ୱଦେଶୀ ମହାକାଶ କ୍ଷମତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ରଣନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପ, ଆଡଭାନ୍ସଡ୍ ମିଡିୟମ କମ୍ବାଟ୍ ଏୟାରକ୍ରାଫ୍‌ଟ (ଏଏମସିଏ) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ମଡେଲର ମଞ୍ଜୁର ସହିତ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହାସଲ କରିଛି। ଏରୋନଟିକାଲ୍ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟ ଏଜେନ୍ସି (ଏଡିଏ) ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ଶିଳ୍ପ ସହଭାଗୀତା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବ, ଭାରତୀୟ ନିୟମାବଳୀର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁପାଳନକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିବା ସହିତ ଘରୋଇ ଏବଂ ସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ର ଉଭୟଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ସୁଯୋଗ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ କେସି-135 ଫ୍ଲାଇଟ୍ ରିଫ୍ୟୁଲିଙ୍ଗ୍ ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ ପାଇଁ ମେଟ୍ରେଆ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ସହିତ ଏକ ୱେଟ୍ ଲିଜ୍ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଛି। ଏହା ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ଏକ ୱେଟ୍ -ଲିଜ୍ ଏଫଆରଏ ବାଛିଛି, ଯାହା ବାୟୁସେନା ଏବଂ ନୌସେନା ଉଭୟର ପାଇଲଟଙ୍କ ଆକାଶରୁ ଆକାଶରେ ଇନ୍ଧନ ଭର୍ତ୍ତି ତାଲିମ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେବ। ଏହାର ଛଅ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ବିତରଣ ଆଶା କରାଯାଉଛି।

ସୁରକ୍ଷା କ୍ୟାବିନେଟ୍ କମିଟି ଟ.7,000 କୋଟି ମୂଲ୍ୟରେ 327 ହାଇ ମୋବିଲିଟି 6x6 ଗନ୍ ଟୋଇଂ ଯାନ ସହିତ 307 ଏଟିଏଜିଏସ କ୍ରୟକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ଏହି ବନ୍ଧୁକଗୁଡ଼ିକ 15 ଟି ଆର୍ଟିଲାରୀ ରେଜିମେଣ୍ଟକୁ ସଜ୍ଜିତ କରିବ। ଭାରତ ଫୋର୍ଜ ଏବଂ ଟାଟା ଆଡଭାନ୍ସଡ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ସ ସହିତ ସହଭାଗୀତାରେ ଡିଆରଡିଓ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ, ଏଟିଏଜିଏସ ରେ 40 କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ଫାୟାରିଂ ରେଞ୍ଜ, ଉନ୍ନତ ଅଗ୍ନି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଣାଳୀ, ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଲୋଡିଂ ଏବଂ ରିକଏଲ୍ ପରିଚାଳନା ରହିଛି। ଏହି ସିଷ୍ଟମକୁ ବିଭିନ୍ନ ପରିସ୍ଥିତିରେ କଠୋର ଭାବରେ ପରୀକ୍ଷିତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରଭାବଶୀଳତା ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରମାଣିତ କରିଛି।

ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀରେ ମହିଳାମାନେ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ୨୦୧୪ ମସିହାରେ, ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରାୟ ୩,୦୦୦ ମହିଳା ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ। ଆଜି, ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୧୧,୦୦୦ ରୁ ଅଧିକ ହୋଇଛି, ଯାହା ନୀତି ଏବଂ ମାନସିକତାରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ବର୍ତ୍ତମାନର ସରକାର ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୂତନ ଦ୍ୱାର ଖୋଲିଛି। ୫୦୭ ମହିଳା ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାୟୀ କମିଶନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କ୍ୟାରିଅର ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମନେ ବିଭିନ୍ନ ପଦ ପଦବୀରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି।   

ଜାତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏକାଡେମୀ (ଏନଡିଏ) ମହିଳା କ୍ୟାଡେଟମାନଙ୍କୁ ସାମିଲ କରି ଏକ ଐତିହାସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛି, ଯାହା ୧୪୮ତମ ଏନଡିଏ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଅଂଶ ଭାବରେ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୨ ରେ ୧୭ ଜଣଙ୍କ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟାଚ୍ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେବେଠାରୁ, ୧୫୩ତମ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାରୋଟି ବ୍ୟାଚ୍ ରେ ୧୨୬ ଜଣ ମହିଳା କ୍ୟାଡେଟ୍ ଯୋଗ ଦେଇଛନ୍ତି। ୩୦ ମଇ, ୨୦୨୫ରେ, ଏକ ଐତିହାସିକ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଏହି ୧୭ ଜଣ ମହିଳା କ୍ୟାଡେଟ୍ ୧୪୮ତମ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ – ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ ଟର୍ମ ୨୦୨୫ରୁ ସ୍ନାତକ ହାସଲ କରିଥିବା ୩୩୬ ଜଣ କ୍ୟାଡେଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିଲେ। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାମାନଙ୍କର ବ୍ୟାପକ ସଫଳତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଯୁଦ୍ଧ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ଚଳାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ମହିଳାମାନେ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରିଛନ୍ତି।

ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ଧରି ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧୀ ଭାରତର ଦୃଢ଼ ଏବଂ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସର୍ବୋପରି ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଅଟଳ ସଂକଳ୍ପକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ସୀମା ପାର କରି ସଠିକ ସାମରିକ ଆକ୍ରମଣ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭିତରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ନେଟୱାର୍କଗୁଡ଼ିକୁ ରଣନୈତିକ ଭାବରେ ଭାଙ୍ଗିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଭାରତ ଅତୀତର ଦ୍ୱିଧାକୁ ଦୂର କରିଛି। ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବର୍ତ୍ତମାନ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରୁଛି। ଧାରା 370 ରଦ୍ଦ, ନକ୍ସଲବାଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଭିଯାନ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷାରେ ନୂତନ କ୍ଷମତା ସହିତ, ଭାରତ ଆଜି ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ। ଏପ୍ରିଲ 2025 ରେ ଏକ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପ୍ରତି ଭାରତର ଦ୍ରୁତ ଏବଂ ସଠିକ ସାମରିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର, ଏହି ସଂକଳ୍ପକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା। ଏହି ସଫଳତାଗୁଡ଼ିକ ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି, ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଦେଶକୁ ପ୍ରଥମେ ରଖିବାରେ ଗଭୀର ବିଶ୍ୱାସର ପରିଣାମ।

ଭାରତ ୨୮-୨୯ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୬ରେ ଉରିରେ ୧୮ ଜଣ ସୈନିକଙ୍କ ଉପରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣର ଜବାବ ଦେଇଥିଲା। ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ପାର ହୋଇ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ରକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ବହୁତ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥିଲା। କିଛି ବର୍ଷ ପରେ, ୧୪ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୯ରେ, ପୁଲୱାମା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣରେ ୪୦ ଜଣ ସିଆରପିଏଫ୍ ଯବାନ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ୨୬ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୯ରେ, ଏକ ଗୁପ୍ତ ଅପରେସନରେ, ବାଲାକୋଟ ଏୟାର ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ଦ୍ୱାରା ବରିଷ୍ଠ କମାଣ୍ଡର ସମେତ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଜୈଶ-ଏ-ମହମ୍ମଦ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କୁ ନିପାତ କରାଯାଇଥିଲା। ଟାର୍ଗେଟ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଟି ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଅଞ୍ଚଳଠାରୁ ବହୁତ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବିଶ୍ୱକୁ ଦେଖାଇଲା ଯେ ଭାରତ ଆଉ ଆତଙ୍କବାଦ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକ୍ସି ଯୁଦ୍ଧକୁ ସହ୍ୟ କରିବ ନାହିଁ।

୨୦୨୫ ମସିହାର ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ, ପହଲଗାମରେ ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ନୃଶଂସ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ, ଭାରତ ଅପରେସନ୍ ସିନ୍ଦୂର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ପାକିସ୍ତାନ ଏବଂ ପାକ୍-ଅଧିକୃତ ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରରେ ନଅଟି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଶିବିର ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ଭାରତୀୟ ସେନା ସଠିକ୍ ଗୁଇନ୍ଦା ସୂଚନା ଆଧାରରେ ଡ୍ରୋନ୍ ଆକ୍ରମଣ, ଯୁଦ୍ଧାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ସ୍ତରୀଭୂତ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ ନକରି ପ୍ରମୁଖ ବିପଦକୁ ଦୂର କରିଥିଲା। ଜୈଶ-ଏ-ମହମ୍ମଦ (ଜେଇଏମ) ଏବଂ ଲସ୍କର-ଏ-ତୈବା (ଏଲଇଟି)ର ପ୍ରମୁଖ କମାଣ୍ଡ ସେଣ୍ଟରଗୁଡ଼ିକୁ ଧ୍ୱଂସ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର କ୍ଷମତାକୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ବ୍ୟାହତ କରିଥିଲା। ଏହି ଆକ୍ରମଣ ଫଳରେ ୧୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୟୁସୁଫ୍ ଆଝାର, ଅବଦୁଲ୍ ମାଲିକ ରୌଫ ଏବଂ ମୁଦାସିର ଅହମଦ ଭଳି ଆଇସି-୮୧୪ ହାଇଜାକ୍ ଏବଂ ପୁଲୱାମା ବିସ୍ଫୋରଣ ସହିତ ଜଡିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଥିଲେ।

ଯେତେବେଳେ ପାକିସ୍ତାନ ୭-୮ ମେ ରେ ଅନେକ ଭାରତୀୟ ସହର ଏବଂ ଘାଟି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଡ୍ରୋନ୍ ଏବଂ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବାଧା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଭାରତର ନେଟ୍-କେନ୍ଦ୍ରିକ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍‌ କାଉଣ୍ଟର-ୟୁଏଏସ (ଅଣମାନବହୀନ ଏରିଏଲ୍ ସିଷ୍ଟମ) ଗ୍ରୀଡର ପ୍ରଭାବଶାଳୀତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା।

ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣରେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସୀମାପାର ଆତଙ୍କବାଦ ଉପରେ ଭାରତର ଦୃଢ଼ ନୀତି ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ପ୍ରତି ଏହାର ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ। ସେ ଜୋର ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଆଲୋଚନାଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ପଷ୍ଟ  ରେଖା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ଉପରେ ଯେକୌଣସି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣର ଉପଯୁକ୍ତ ଏବଂ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଜବାବ ଦିଆଯିବ, ଅପରାଧୀମାନେ ଯେଉଁଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ହେଉ ନା କାହିଁକି। ଭାରତ ପରମାଣୁ ଧମକ ପାଇଁ  ଦ୍ୱାରା ଭୟଭୀତ ହେବ ନାହିଁ ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆଡ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆକ୍ରମଣ ଜାରି ରଖିବ। ଆତଙ୍କବାଦର ମାଷ୍ଟରମାଇଣ୍ଡ ଏବଂ ପ୍ରାୟୋଜକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ, ଉଭୟଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରାଯିବ। ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ଯେକୌଣସି ସମ୍ପର୍କ, ଯଦି ବି ହୁଏ, କେବଳ ଆତଙ୍କବାଦ କିମ୍ବା ପାକ୍-ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀର ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ରିତ ହେବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ, ଆତଙ୍କବାଦ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ଏକାଠି ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଆତଙ୍କବାଦ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଏକାଠି ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଓ ପାଣି ଏବଂ ରକ୍ତ ଏକାଠି ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ।

5 ଅଗଷ୍ଟ 2019 ରେ, ସଂସଦ ଧାରା 370 ଏବଂ 35-ଏ ଅପସାରଣକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି, ଯାହା ଦଶନ୍ଧି ପୁରୁଣା ଅସନ୍ତୁଳନର ଏକ ଐତିହାସିକ ସଂଶୋଧନ। ଜମ୍ମୁ ଏବଂ କାଶ୍ମୀର ଏବଂ ଲଦାଖକୁ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ସମକକ୍ଷ କରାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ 890 ରୁ ଅଧିକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଆଇନ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା। 205 ଟି ରାଜ୍ୟ ଆଇନକୁ ରଦ୍ଦ କରାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ 130 ଟି ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ସହିତ ସମାନ ହେବା ପାଇଁ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଥିଲା।

ସେବେଠାରୁ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବିକାଶ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହୋଇଛି। ବାଲ୍ମୀକି, ଦଳିତ ଏବଂ ଗୋର୍ଖା ଭଳି ସୀମାନ୍ତ ଗୋଷ୍ଠୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧିକାର ଉପଭୋଗ କରୁଛନ୍ତି।  ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଏବଂ ବାଲ୍ୟବିବାହ ଆଇନ ଭଳି ଆଇନ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସମସ୍ତ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଉଛି।  ଆତଙ୍କବାଦୀ-ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଘଟଣା 2018 ରେ 228 ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 2024 ରେ ମାତ୍ର 28 ହୋଇଛି , ଯାହା ଏକୀକରଣ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି। ଏହା ସହିତ, ପଥର ଫିଙ୍ଗା ଘଟଣା 100% ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ଶାନ୍ତିର ଏକ ନୂତନ ଯୁଗକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଛି।

2024 ରେ 63% ଭୋଟରଙ୍କ ସହିତ ତିନୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଜମ୍ମୁ ଏବଂ କାଶ୍ମୀର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନର ସଫଳ ପରିଚାଳନା, ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ସ୍ଥିରତାକୁ ଆହୁରି ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ, ଏକୀକରଣ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ।

ବାମପନ୍ଥୀ ଆତଙ୍କବାଦ ପ୍ରତି ବହୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଐତିହାସିକ ସଫଳତା ଆଣିଛି। 2010 ରେ 126 ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲାରୁ 2024ଏପ୍ରିଲ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର 38 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲା 12 ରୁ 6 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ଏବଂ ମୃତାହତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 30 ବର୍ଷର ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ରହିଛି। 2010 ରେ ହୋଇଥିବା 1936 ଘଟଣାରୁ ହିଂସା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା 81 ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁ 85 ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

କେବଳ 2024 ରେ, 290 ନକ୍ସଲଙ୍କୁ ନିଷ୍କ୍ରିୟ କରାଯାଇଥିଲା, 1090 ଜଣଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ 881 ଜଣ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ। 2025 ମାର୍ଚ୍ଚରେ ହୋଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ଅଭିଯାନରେ ବିଜାପୁରରେ 50 ଜଣ ନକ୍ସଲ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ, ସୁକମାରେ 16 ଜଣଙ୍କୁ ନିଷ୍କ୍ରିୟ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ କାଙ୍କେର ଏବଂ ବିଜାପୁରରେ 22 ଜଣ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ। ଛତିଶଗଡ଼ରେ ଅପରେସନ୍ ବ୍ଲାକ୍ ଫରେଷ୍ଟ ସହିତ ଆଉ ଏକ ଐତିହାସିକ ସଫଳତା ଆସିଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ପଦବୀର ନେତା ବାସଭାରାଜୁଙ୍କ ସମେତ 27 ଜଣ ଭୟଙ୍କର ମାଓବାଦୀଙ୍କୁ ନିପାତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା 30 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏତେ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, 54 ଜଣ ନକ୍ସଲବାଦୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହି ଅପରେସନରେ 84 ଜଣ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସହାୟତା ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନ ସହିତ, ସରକାର 31 ମାର୍ଚ୍ଚ 2026 ସୁଦ୍ଧା ନକ୍ସଲବାଦକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ପଥରେ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି।

ଗତ ଏଗାର ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଯାତ୍ରା ସାହସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି, ରଣନୈତିକ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଏବଂ ଅଟଳ ସଂକଳ୍ପ ଦ୍ୱାରା ପରିଭାଷିତ ହୋଇଛି। ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବିସ୍ତାର କରିବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନବସୃଜନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସୁରକ୍ଷାକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଦେଶ ପ୍ରକୃତ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଦିଗରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଗ୍ରଗତି କରିଛି। ଆଇଡିଇଏକ୍ସ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା କରିଡର ଏବଂ ସକାରାତ୍ମକ ସ୍ୱଦେଶୀକରଣ ତାଲିକା ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ସ୍ଥାପନ କରୁଛି। ସୀମାପାର ଆତଙ୍କବାଦ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାରତର ଦୃଢ଼ ମନୋଭାବ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ଏହାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନଃନିର୍ମାଣ କରିଛି। ନିରନ୍ତର ନିବେଶ, ନୀତିଗତ ସଂସ୍କାର ସହିତ, ଭାରତ ଆଉ କେବଳ ତାର ସୀମାକୁ ରକ୍ଷା କରୁନାହିଁ, ବରଂ ଏକ ଦୃଢ଼, ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସୀ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଗଠନ କରୁଛି।